انواع بیل مکانیکی و کاربرد آن
بیل مکانیکی (به انگلیسی: Excavator) از ماشینهای سنگین عمرانی و مهندسی است که شامل بازوی مفصلی (دکل و استیک)، باکت و کابین گردان (فیرو) در قسمت بالا و زنجیر یا چرخ لاستیکی در زیر میباشد. این ماشین ارتقاء یافتهٔ بیلهای بخار است. از قابلیتهای این ماشین میتوان به نصب چکش (پیکور) که بسیار پرکاربرد است و نصب مته، سنگ جت، قیچی فلزبر، چنگک، گراپ و دیگر ادوات اشاره کرد. نصب چکش هیدرولیکی یا پنوماتیک به جای باکت این دستگاه، این امکان را فراهم میکند که سطوح و حجمها سنگی یا بتونی را که بنا به دلایلی نمیتوان با مواد منفجره یا کمپرسور تخریب کرد، بهوسیله مجموعه این دو وسیله (بیل و چکش) تخریب نمود. لازم است ذکر شود به دلیل حجم کم باکت و هزینههای بالای نگهداری، برای خاکهای نرم و با حجم زیاد لودر وسیله اقتصادیتر است، اما مورد اطمینان برای کارهای شهری نیست (به دلیل رانش ایجاد شده برای ساختمانهای اطراف)، که این موضوع باعث برتری بیل مکانیکی میشود.
موارد استفاده
- حفر کانال، گودال، زیرسازی
- حمل مواد
- برش توسط ادوات هیدرولیکی
- تخریب
- گود برداری برای ساخت ساختمان
- خاک برداری
- تسطیح زمین
- معدنکاری
- لایروبی رودخانه
انواع بیل مکانیکی از نظر چرخ
انواع بیل مکانیکی عبارتند از: بیل مکانیکی چرخ زنجیری و بیل مکانیکی چرخ لاستیکی که هر کدام متناسب با نوع محل کاربرد مورد استفاده قرار میگیرد مانند محیطهای کوهستانی، شهری، بیابانی و…
انواع بیل مکانیکی و کاربرد آن
۱-بکهولودر (backhoe loader):
این ماشین ترکیبی از لودر و بیل مکانیکی می باشد. لازم به ذکر است که خصوصیات این ماشین و موارد کاربردش قبلاً در مقاله آشنایی با لودر و موارد کاربرد آن ذکر شده است. لذا برای آشنایی با این ماشین و موارد کاربرد آن به این مقاله مراجعه نمایید.
۲-بیل مکانیکی با جام معکوس:
در این نوع بیل مکانیکی، جام بیل به صورت وارونه نسبت به سطح زمین می باشد. بیل جام معکوس برای حفاری ترانشه، خاکبرداری پی و در مواردی که فضای کار محدود است، مناسب می باشد. برای حفاری آسان از بیل با جام پهن و برای حفاری در زمین های سخت از جام با عرض کم استفاده می شود. اسامی رایج دیگر برای این نوع بیل عبارت اند از:
- کج بیل (back hoe)
- بیل پشت خم
- بیل کششی
در پشت بعضی از کج بیل ها برای حفظ تعادل در هنگام خاک برداری از یک وزنه تعادل(counter weight) استفاده می شود. معمولا بیل های مکانیکی با سایز کوچک و مینی بیل ها فاقد وزنه تعادل هستند. در اکثر مواقع تنها بیل های مکانیکی سایز بزرگ نیاز به وزنه تعادل دارند
۳-بیل مکانیکی با سیستم کابلی:
این ماشین عبارت است از یک اطاقک گردان که بر روی چرخ ها سوار می باشد و در انتهای جلوی آن بیل متصل شده است. این بیل در دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی موجود می باشد.
۴- دراگ لاین یا بیل کششی:
قسمت های تشکیل دهنده این بیل شامل موارد ذیل می باشد:
- اطاقک فرمان
- جرثقیل
- جام بیل کششی
- کابلهای لازم جهت کنترل قسمت های گوناگون
این بیل قادر به انجام فعایت های گوناگون در سطوح بسیار بالاتر وبسیار پایین تر از سطح اتکاء خود می باشد. همچنین در انواع متفاوت زمینها مورد استفاده قرار می گیرد. سایر موارد استفاده از این ماشین عبارت است از:
- انجام حفاریهای پایین تر از سطح
- کانال زنی
- لوله گزاری
از مهمترین مزایای این ماشین زمان کوتاه سیکل کاری آن می باشد. در بسیاری از موارد عرض جام از ظرفیت آن مهمتر است،گستردگی جام از نظر(عرض و عمق) بیشتر می باشد.
۵-بیل های جام جلو:
معادل انگلیسی این ماشین shovel می باشد. در شاول ها، موقعیت جام تقریبا مشابه با جام لودر ها به سمت آسمان می باشد. شاول در مقایسه با لودر کارایی کمتری داشته امّا در عوض مزیت آن این است که مانند لودر محدودیت ارتفاع ندارد. این ماشین برای این که بار خود را تخلیه نمایند دریچه زیر جام آن باز شده و بار آن تخلیه می شود. کاربرد این بیل ها عبارت است از:
- حفاری زمین های سخت در سطح بالای ماشین
- بارگیری کامیون
- انتقال مصالح به قرضه عمودی
این ماشین در دو نوع چرخ زنجیری و چرخ لاستیکی موجود می باشد. البته این ماشین ها معمولاً چرخ زنجیری بوده و سرعت آنها بسیار کم می باشد.
۶-چنگک (بیل منقاری):
معادل انگلیسی چنگک یا بیل منقاری در زبان انگلیسی clamshell grab می باشد. بیل مکانیکی چنگک یا کلامشل ها معمولاً در فعالیت های زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- انجام فعالیت های حفاری به صورت قائم در اعماق مختلف مانند دیوارهای حائل، گودال شمع ها، پرده های آب بند و …
- حمل و جابه جایی مواد کنده شده و نرم نظیر ماسه، شن، ذغال سنگ، سنگ های شکسته و …
- انجام عملیات های لایروبی در کانال ها، موج شکن ها و …
- حمل بار و بلند کردن ها به صورت قائم از یک نقطه به نقطه دیگر نظیر تخلیه بار در داخل قیف و کیسون ها
در کلامشل ها (بیل مکانیکی چنگک) باید به نکات زیر دقت شود:
- توانایی نفوذ جام به وزن آن بستگی دارد.
- محاسبه بازدهی دقیق آن مشکل می باشد.
- در صورت امکان باید از سبک ترین جام برای این بیل ها استفاده شود.
انتخاب جام بیل مکانیکی:
جام بیل مکانیکی با توجه به شرایط کاری ،اندازه و نوع مصالح جابه جا شونده ،افزایش راندمان خاکبرداری و بارگیری به چهار مورد ذیل تقسیم بندی شده:
- سنگین کار
- استفاده عمومی
- سبک کار
- جابه جایی مواد
چکش هیدرولیکی:
گاهی جام بیل ها ورداشته و به جای آن چکش های هیدرولیکی نصب می شود. از چکش هیدرولیکی برای کارهای ساختمان شهری گرفته تا حفاری در سنگ های سخت استفاده می شود.
نکات مدیریتی در هنگام کار با بیل مکانیکی:
در هنگام کار با بیل مکانیکی توجه به نکات زیر اهمیت دارد:
- تمیزی دندانه های بیل در بارگیری تاثیر چشم گیری دارد.
- با جام نباید به سطوح سخت و محکم ضربه زد.
- توانایی بیل مکانیکی در سطح بالاتر، کارآمدتر می باشد.
بیل مکانیکی های برند کوماتسو
1.بیل مکانیکی PC200-5 و PC200-6 و PC200-7 کوماتسو
ورود این مدل بیل های مکانیکی کوماتسو به ایران به اواخر دهه 60 باز می گردد، این شرکت ژاپنی بعد از کاترپیلار دومین شرکت تولید کننده محصولات راهسازی در جهان می باشد و در ایران جایگاه ویژه ای دارد. با آنکه زمان زیادی از بیل های کوماتسو گذشته هنوز مورد استفاده قرار می گیرند. بیل های پی سی با عددی که بعد از خط آمده است دسته بندی می شوند هر چقدر آن عدد بالاتر باشد مدل بیل بهتر و بالاتر است و از لحاظ قدرت موتور و سایر مشخصات فنی در درجه کیفی بهتری قرار دارد.
۲.بیل مکانیکی PC400-7 کوماتسو
بیل pc400 یکی از مدلهای جدید برند کوماتسو به حساب می آید و دارای قدرت موتور 330 اسب بخار است ، با موتوری 6 سیلندر و وزن عملیاتی 41400 می باشد این مدل بیل برای اپراتور بسیار راحت و کم لرزش است و دید بسیار مناسبی را به خصوص در شب برای راننده به وجود می آورد زیرا دارای چراغ های بسیار بزرگ و قوی برای دید در شب می باشد و مانیتوری که تمامی مشکلات بوجود آمده را به راننده اعلام می نماید.
مشخصات فنی بیل مکانیکی PC400-7کوماتسو : | |
ظرفیت عملیاتی : | 41400 کیلوگرم |
نوع موتور : | SAA 6D125 E-3 |
قدرت موتور : | 330 اسب بخار |
حجم باکت : | 1.9 متر مکعب (SAE) |
بیل مکانیکی لیبهر
لیبهر یکی دیگر از شرکت های ساخت انواع ماشین آلات راهسازی است. این شرکت آلمانی سوئیسی با آنکه زمان زیادی از ورود آن به ایران گذشته می گذرد. با وجود این کاربرد فراوانی دارد، سیستم هیدرولیک لیبهر بسیار ساده و در عین حال پر قدرت و پیشرفته است. متاسفانه مدل های جدید این بیل به بازار ایران وارد نشده است و فقط همین مدل قدیمی موجود می باشد. شرکت لیبهر متعلق به کشور آلمان است ولی شروع اولیه این بیل در کشور سوئیس بوده است.
مشخصات فنی بیل مکانیکی 912 لیبهر : | |
ظرفیت عملیاتی : | 14200 کیلوگرم |
نوع موتور : | D 924 T-E |
قدرت موتور : | 132 اسب بخار |
حجم باکت : | 0.15 متر مکعب (SAE) |
بیل مکانیکی های برند هیوندا
هیوندای در کل جهان به خاطره محصولات ماشین سواری بسیار مشهور است ولی این غول ماشین سازی کره ای فقط در این زمینه نمی درخشد بلکه در تولیدات محصولات ماشین آلات راهسازی و سنگین بسیار پر قدرت و با کیفیت است .
1.بیل مکانیکی R210-7 هیوندا
بیل مکانیکی R210 هیوندا سری خط 7 دارای قدرت موتور 157 اسب بخار می باشد و همچنین ظرفیت عملیاتی 20360 کیلوگرم در جدول زیر تمامی مشخصات فنی این بیل مکانیکی آمده است.
مشخصات فنی بیل مکانیکی R210-7 هیوندا : | |
ظرفیت عملیاتی : | 20360 کیلوگرم |
نوع موتور : | D6BT-C |
قدرت موتور : | 157 اسب بخار |
حجم باکت : | 0.92 متر مکعب (SAE) |
2.بیل مکانیکی R320-7 هیوندا
محصول دیگر شرکت هیوندا بیل مکانیکی چرخ زنجیری R320 می باشد این مدل بیل ها با وزن 32 تن برای عملیات عمرانی مانند خاک برداری و حفاری بسیار مناسب است، زیرا وزن بیل مکانیکی متراکم شده و می تواند در مناطق سنگلاخی و باتلاقی به راحتی حرکت کند این مدل بیل مکانیکی گرچه دارای عملکرد محدود است و در پروژه های با شرایط خاص مورد استفاده قرار می گیرد ولی از نظر قدرت از چرخ لاستیکی ها بالاتر است.
مشخصات فنی بیل مکانیکیR320-7 هیوندا : | |
ظرفیت عملیاتی : | 32200 کیلوگرم |
نوع موتور : | C8.3-C |
قدرت موتور : | 232 اسب بخار |
حجم باکت : | 1.9 متر مکعب (SAE) |
3. بیل مکانیکی R500-7 هیوندا
این بیل مکانیکی با وزن 50 تن یکی دیگر از بیل های چرخ زنجیری شرکت هیوندا می باشد این مدل به نسبت مدل های قبلی از وزن بیشتری برخوردار است و دارای موتور 6 سیلندر است همچنین دارای موتور چهار زمانه دیزلی است و نوع موتور کامینز می باشد و جزو بیل های پر قدرت هیوندا به حساب می آید. مشخصات فنی این بیل در جدول زیر بدان اشاره شده است.
مشخصات فنی بیل مکانیکیR500-7 هیوندا : | |
ظرفیت عملیاتی : | 37,195 کیلوگرم |
نوع موتور : | QSM11-C |
قدرت موتور : | 320 اسب بخار |
حجم باکت : | ۳/۶ متر مکعب (SAE) |
بیل مکانیکی های برند ولوو
ولوو این شرکت چندین ملیتی سوئدی یکی از مهمترین عرضه کننده محصولات ماشین آلات راهسازی در جهان است. که در زمینه انواع کاموینت ، ماشین های سواری و سنگین و همچنین کشتی سازی فعالیت دارد. چنانچه در بازار ایران بعد از کاترپیلار و کوماتسو قرار می گیرد ولی محصولات با کیفیت و با استانداردهای بین المللی آن باعث شده محبوبیت خاصی در ایران پیدا کند.
1.بیل مکانیکی EC210 ولوو
بیل مکانیکی EC210 یکی از پر کاربردترین محصولات ولوو در ایران به حساب می آید. زیرا دارای فناوری روز دنیا می باشد. به خصوص کابین راننده بسیار راحت و به روز است. قدرت موتور 159 اسب بخار است. وهمچنین 6 سیلندر می باشد، اطلاعات بیشتر این مدل بیل در جدول زیر آمده است.
مشخصات فنی بیل مکانیکیEC210 ولوو : | |
ظرفیت عملیاتی : | 22300 کیلوگرم |
نوع موتور : | Cummins B5.9-C |
قدرت موتور : | 159 اسب بخار |
حجم باکت : | 1.5 متر مکعب (SAE) |
2.بیل مکانیکی EC240 ولوو
این مدل بیل مکانیکی به نسبت مدل مشابه خود از قدرت موتور بالاتری برخوردار است و ظرفیت عملیاتی بیشتری را پوشش داده است ، کابین برای اپراتور بسیار راحت می باشد و دارای تنظیمات پیشرفته جهت راحتی اپراتور می باشد، برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به جدول زیر مراجعه نمایید.
مشخصات فنی بیل مکانیکیEC240 ولوو : | |
ظرفیت عملیاتی : | 25800 کیلوگرم |
نوع موتور : | Cummins C8.3-C |
قدرت موتور : | 180 اسب بخار |
حجم باکت : | 1.3 متر مکعب (SAE) |
3.بیل مکانیکی EC360 ولوو
به همان میزان که شماره بعد از حروف لاتین بالا می رود قدرت بیل های مکانیکی نیز افزایش می یابد این مدل بیل های ولوو از دو مدل قبلی که در این مقاله بدان اشاره شد قدرتمند تر و مقاوم تر است، که در جدول زیر مشخصات فنی آن آمده است.
مشخصات فنی بیل مکانیکی EC360 ولوو : | |
ظرفیت عملیاتی : | 36800 کیلوگرم |
نوع موتور : | Cummins M11-C |
قدرت موتور : | 250 اسب بخار |
حجم باکت : | 1,4–2,4 متر مکعب (SAE) |
بیل مکانیکی برند دوسان
دوسان یک شرکت کره ای می باشد. که مدل بیل مکانیکی سولار این شرکت در بازار ایران محبوب و پرکاربرد است.از این رو، این شرکت با انکه در ایران تنوع محصول زیادی ندارد. با وجود این، به علت کیفیت بالا مورد توجه است . مدل های دیگری را این شرکت بعد از سال 2010 تولید نمود. که به سری دی ایکس معروف است.
1.بیل مکانیکی 230 solar دوسان
این بیل مکانیکی 23 تنی دارای موتور 6 سیلندر می باشد. از این جهت ، قدرت موتور آن 163 اسب بخار است. در جدول زیر به مشخصات فنی اشاره شده است.
مشخصات فنی بیل مکانیکی 230 solar دوسان : | |
ظرفیت عملیاتی : | 21500 کیلوگرم |
نوع موتور : | DL06 |
قدرت موتور : | 163 اسب بخار |
حجم باکت : | 1.06 متر مکعب (SAE) |
بیل مکانیکی برند زوم لاین
زوم لاین یک شرکت چینی تازه تاسیس است که از سال 1992 شروع به کار کرد. همچنین دفتر مرکزی این برند در پکن قرار دارد و ششمین تولید کننده ماشین آلات راهسازی و سنگین ، جرثقیل می باشد. این شرکت چینی به علت داشتن قیمت های مناسب و کیفیت خمناسب مورد استقبال در سطح بین المللی است.
- بیل مکانیکی E230 زولاین
این مدل بیل مکانیکی قیمت مناسبی به نسبت مدل های مشابه خود در بازار دارد بنابراین علت تقاضا برای خرید این محصول بیشتر از انواع دیگر مدلها می باشد.نوع موتور این مدل کامینز است .
مشخصات فنی بیل مکانیکی E230 زوم لاین : | |
ظرفیت عملیاتی : | 22800 کیلوگرم |
نوع موتور : | Cummins |
قدرت موتور : | 178 اسب بخار |
حجم باکت : | 1.1 متر مکعب (SAE) |