جهت هم زدن، مخلوط کردن، میکس و ترکیب بتن در مقادیر مختلف از میکسر بتن یا بتونیر استفاده می‌کنند. خلاطه در انواع و اقسام مختلف با حجم‌های گوناگون جهت ساخت بتن استفاده می‌شوند. اینکه بتونیر یا میکسر بتن چیست را در این مطلب بررسی خواهیم کرد.
موارد استفاده از میکسر بتن چیست؟
همانطور که می‌دانید بتن از ترکیب سنگ، شن، ماسه، سیمان و آب با مقادیر مختلف تشکیل شده است که به نسبت‌های استاندارد داخل دستگاه میسکر بتن یا بتونیر ریخته شده و به مدت زمان مشخص مخلوط می‌شوند تا بتن تشکیل شود. همزن‌ها در سایزهای بزرگ دارای مقسم جهت تعیین مقادیر مختلف از ماده جهت تشکیل بتن می‌باشند.
هر دستگاهی ویژگی‌ها و کارایی‌های مختلفی دارد، دستگاه بتونیر نیز کاربردهای زیر را دارد:
- هم زدن و مخلوط کردن مواد مختلف جهت ساخت بتن در مقادیر مختلف
- جهت کار در آزمایشگاه‌های مختلف جهت تست
- مخلوط کردن مواد با مقادیر گوناگون جهت کاربردهای مختلف در صنعت
- جهت بتن‌ریزی در پروژه‌های ساخت و ساز از ابعاد کوچک گرفته مانند ساخت ساختمان‌ها تا ابعاد بسیار وسیع همچون پروژه‌های سدسازی، ساخت راه آهن، فرودگاه
ویژگی‌های ایده‌آل بودن یک بتونیر چیست؟
یک بتونیر یا خلاطه خوب باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشد:
- دارای موتوری با قدرت و با دور مناسب جهت هم زدن دیگ باشد.
- دارای دیگی با ضخامت ورق بالا جهت جلوگیری از سوراخ شدن و فرسایش آن باشد.
- جنس دنده های انتقال دهنده حرکت از موتور به دیگ سخت و با کیفیت باشد تا از شکسته شدن و خوردگی دنده ها به دلیل درگیری دائم جلوگیری گردد.
نحوه تقسیم‌بندی بتونیرها
سه معیار مهم برای تقسیم‌بندی خلاطه‌ها وجود دارد:
- نحوه درگیری موتور با دیگ خلاطه
- ظرفیت دیگ دستگاه
- نوع موتوری که بر روی آن بسته می‌شود.
تقسیم بندی از لحاظ نحوه درگیری موتور با دیگ
بتونیر دنده دور
در این دسته از همزن انتقال حرکت از الکتروموتور به دیگ از طریق دنده‌هایی که بر روی دور دیگ نصب شده است ممکن می‌گردد. همزن‌های دنده‌دور پرکاربردترین مدل استفاده شده در ظرفیت‌های مختلف و متوسط است که نسبت به نوع دنده زیر دارای قیمت پایین‌تری است.
بتونیر دنده زیر
در این دسته از میکسرها انتقال حرکت الکتروموتور به دیگ از طریق دنده‌هایی که در زیر دیگ وجود دارد امکان‌پذیر می‌گردد، این میکسرها دارای صدای کمتر، کارکرد بهتر و فرسایش پایین‌تر نسبت به نوع دنده دور بوده اما قیمت بیشتری دارند، مدل دنده زیر کاربرد کمتری نسبت به نوع دنده دور در حجم‌های با دیگ متوسط دارند.
رولیک لاستیک فشرده
در خلاطه‌های با حجم‌های بالا مانند ۷۵۰ و ۱۰۰۰ لیتری که دیگ بسیار سنگین بوده و امکان انتقال نیرو از طریق دندانه ممکن نیست از مکانیزم رولیک لاستیک فشرده استفاه می‌کنند به این صورت که برای انتقال حرکت از الکتروموتور به دیگ از ۴ غلتک لاستیکی استفاده می‌شود که در زیر رولی که بر روی دیگ قرار دارد و به محکمی دیگ را نگه می‌دارد نصب شده‌اند.
بتونیر ساختمانی
انواع بتونیر بر اساس موتور یا انجین کدام است؟
بتونیرها با انجین‌های مختلفی وجود دارد که در زیر به هر کدام اشاره کرده و مختصری درباره هر کدام توضیح خواهیم داد:
۱- بتونیر با موتور برقی
استفاده از الکتروموتور برای دستگاه بتونیر یا خلاطه تقریبا رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع موتورهایی است که می‌توان برای این دستگاه به کار برد. این دسته از ماشین‌ها به دلیل کارکرد خوب، هزینه پایین عدم تولید آلودگی و دردسر کم بهترین گزینه است. همزن‌ها با موتورهای الکتریکی در حجم‌های پایین با برق تکفاز کار می‌کند و در ظرفیت‌های بالا احتیاج به برق سه فاز دارند.
۲- بتونیر با موتور بنزینی
جهت کار کردن در مناطق شهری که در آن دسترسی به برق وجود ندارد، استفاده از این دستگاه‌ها رایج بوده بدین صورت که موتور بنزینی بر روی دستگاه نصب گردیده و عمل چرخش دیگ و ساخت بتن را انجام می‌دهد. بدنه و اتاق همزن بنزینی تماماً همانند نوع الکتریکی می‌باشد.
اساس انتخاب برقی، بنزینی یا دیزلی بودن موتور بتونیر، با توجه به دسترسی به برق در محل تعیین می‌گردد، اما توجه داشته باشید که ایده‌آل‌ترین موتور جهت بتونیرها، الکتروموتور می‌باشد.
۳- بتونیر با موتور دیزل
جهت کار کردن و بتن‌ریزی در مناطق دورافتاده و غیرشهری که دسترسی به برق وجود نداشته و زمانی که نیاز به قدرت بالای موتور جهت تامین نیروی دستگاه وجود دارد از موتورهای دیزل استفاده می‌کنند، استفاده از موتورهای دیزل در مناطق شهری به دلیل سر و صدای بالای موتور و تولید آلودگی زیاد مجاز نیست. بدنه و اتاق میکسرهای دیزلی به دلیل سنگینی و حجم بالای موتور نسبت به انواع برقی و الکتریکی کاملا بزرگتر بوده و قوی‌تر است.
انواع میکسر بتن براساس حجم دیگ
در یک تقسیم بندی دیگر، انواع بتونیر از نظر حجم دیگ را می‌توان بررسی کرد:
میکسر بتن آزمایشگاهی یا بتونیر ۱۲۰ لیتری چیست؟
جهت کار در حجم‌های پایین و آزمایشگاهی همچون آزمایشگاه‌های تست بتن یا مواد مختلف از بتونیر ۱۲۰ لیتری یا آزمایشگاهی استفاده می‌گردد. این دستگاه دارای الکتروموتوری با موتور ۱ اسب بوده که با برق تکفاز قابل کار کردن می‌باشند، همچنین نحوه تخلیه دیگ دستی بوده و از طریق فرمان نصب شده این عمل میسر می‌گردد.
مشخصات فنی میکسر ۱۲۰ لیتری
| ظرفیت دیگ | ۱۲۰ لیتر |
| ظرفیت مفید بارگیری | ۹۰ لیتر |
| نوع موتور گرداننده | الکتروموتور |
| قدرت موتورگرداننده | ۱ اسب بخار |
| مکانیزم گردش دیگ | دنده دور |
| سرعت گردش دیگ | ۱۵ دور در دقیقه |
| مکانیزم بارگیری مصالح | دستی |
| نحوه جابه جایی دستگاه | دو چرخ |
در بتونیرها امکان پر کردن ۷۰ درصد ظرفیت دیگ در هر بار بارگیری وجود دارد. پر کردن بیش از حد دیگ باعث آسیب به موتور یا بیرون ریختن مواد از داخل آن در هنگام هم زدن می‌شود، از این رو در هنگام انتخاب ظرفیت بتونیر حتما این نکته را مدنظر داشته باشید. به عنوان مثال در یک بتونیر ۱۲۰ لیتری در هر بار بارگیری می‌توان ۸۴ لیتر بتن تولید نمود.
بتونیر ۲۵۰ لیتری و مشخصات آن چیست؟
بتونیر ۲۵۰ لیتری پرفروش‌ترین نوع میکسر بوده که مدل الکتروموتوردار آن در اکثر پروژه‌های ساختمانی و بتن‌ریزی‌های مختلف به کار می‌رود، به این دسته از بتن‌سازها در بازار، بتویر ۲۵۰ لیتری نیز گفته می‌شود. نحوه بارگیری و تخلیه مواد در این مدل، دستی بوده و برای تخلیه بتن باید از فرمان گیربکسی که دیگ را به حالت افقی و عمودی در می‌آورد استفاده کرد.
مشخصات فنی میکسر ۳۰۰ لیتری
| ظرفیت دیگ | ۳۰۰ لیتر |
| ظرفیت مفید بارگیری | ۲۵۰ لیتر |
| نوع موتور گرداننده | الکتروموتور- دیزل- بنزینی |
| قدرت موتورگرداننده | ۳ اسب بخار |
| مکانیزم گردش دیگ | دنده دور- دنده زیر |
| سرعت گردش دیگ | ۱۵ دور در دقیقه |
| مکانیزم بارگیری مصالح | دستی |
| نحوه جابه جایی دستگاه | دو چرخ- چهار چرخ |
بتونیر ۴۰۰ لیتری چیست؟
این دسته از ماشین‌ها دارای حجم بیشتر و دیگ بزرگتری نسبت به مدل ۳۰۰ لیتری بوده و در پروژه‌های بزرگتر و بتن‌ریزی در ابعاد بیشتر از آن‌ها استفاده می‌گردد. در مدل ۴۰۰ لیتری به دلیل سنگینی دیگ، از مدل چهار چرخ جهت حمل و نقل آسان‌تر استفاده می‌شود. نحوه تخلیه و بارگیری دیگ در این دسته از خلاطه‌ها نیز دستی بوده و از طریق فرمان و گیربکس نصب شده بر روی دستگاه این عمل انجام می‌پذیرد.
مشخصات فنی میکسر ۴۰۰ لیتری
| ظرفیت دیگ | ۴۰۰ لیتر |
| ظرفیت مفید بارگیری | ۳۵۰ لیتر |
| نوع موتور گرداننده | الکتروموتور- بنزینی- دیزل |
| قدرت موتورگرداننده | ۵٫۵ اسب بخار |
| مکانیزم گردش دیگ | دنده دور- دنده زیر |
| سرعت گردش دیگ | ۱۵ دور در دقیقه |
| مکانیزم بارگیری مصالح | دستی |
| نحوه جابه جایی دستگاه | دو چرخ- چهار چرخ |
بتونیر ۵۰۰ لیتری و مشخصات فنی آن چیست؟
جهت پروژه‌های با حجم متوسط و بالا و همچنین سرعت کار بیشتر و در نتیجه خروجی بالاتر از نوع ۵۰۰ لیتری استفاده می‌شود، به این دسته از بتن‌سازها، بتن‌ساز نیمه هیدرولیک نیز می‌گویند، علت این نامگذاری این است که بارگیری مصالح در آن‌ها به وسیله باکت هیدرولیکی نصب شده روی ماشین انجام می‌گیرد اما تخلیه دیگ به صورت دستی و توسط فرمان و گیربکس نصب شده بر روی دستگاه ممکن می‌گردد. این ماشین به دلیل دارا بودن سیستم هیدرولیک دارای قیمت بیشتری نسبت به مدل‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ لیتری می‌باشند.
مشخصات فنی میکسر۵۰۰ لیتری
| ظرفیت دیگ | ۵۰۰ لیتر |
| ظرفیت مفید بارگیری | ۴۵۰ لیتر |
| نوع موتور گرداننده | الکتروموتور- بنزینی- دیزل |
| قدرت موتورگرداننده | ۵٫۵-۷٫۵ اسب بخار |
| مکانیزم گردش دیگ | دنده دور- دنده زیر |
| سرعت گردش دیگ | ۱۵ دور در دقیقه |
| مکانیزم بارگیری مصالح | باکت هیدرولیکی |
| نحوه جابه جایی دستگاه | روی دو چرخ |
بتونیر ۷۵۰ لیتری
جهت پروژه‌های با حجم بالا از این دسته از دستگاه‌ها استفاده می‌گردد که به آن‌ها همزن‌های هیدرولیکی نیز می‌گویند؛ چراکه مکانیزم تخلیه و پر کردن دستگاه تماما از طریق خود دستگاه انجام می‌پذیرد. در این دسته از بتن‌سازها عملکرد به این صورت است که دیگ در حالت افقی ثابت مانده و چرخش دیگ به صورت دو جهته انجام می‌گیرد، به این صورت که تخلیه و هم زدن مواد از طریق راست‌گرد کردن و چپ‌گرد کردن دَوَران دیگ از طریق موتور امکان‌پذیر می‌گردد.
همچنین بارگیری مصالح از طریق باکت هیدرولیکی نصب شده روی دستگاه انجام می‌شود. این دسته از خلاطه‌ها دارای دو موتور بوده که یکی از موتورها جهت چرخاندن دیگ و موتور دیگر جهت به کار انداختن سیستم هیدرولیک استفاده می‌شود.
مشخصات فنی میکسر ۷۵۰ لیتری
| ظرفیت دیگ | ۷۵۰ لیتر |
| ظرفیت مفید بارگیری | ۶۵۰ لیتر |
| نوع موتور گرداننده | الکتروموتور- بنزینی- دیزل |
| قدرت موتورگرداننده | ۱۰-۱۳ اسب بخار |
| قدرت موتور جهت باکت هیدرولیک | ۵٫۵ اسب بخار |
| مکانیزم گردش دیگ | رولیک لاستیک فشرده |
| سرعت گردش دیگ | ۱۳ دور در دقیقه |
| مکانیزم بارگیری مصالح | باکت هیدرولیکی |
| نحوه جابه جایی دستگاه | دوچرخ- چهار چرخ |
بتونیر ۱۰۰۰ لیتری
در پروژه‌های با حجم وسیع و بتن‌ریزی‌ها در ابعاد بالا از این دسته از ماشین آلات استفاه می‌گردد. این دستگاه‌ها دارای موتورهای قوی‌تر و دیگی بزرگتر نسبت به مدل ۷۵۰ لیتری بوده اما مکانیزم کارکرد آن‌ها دقیقا همانند نوع ۷۵۰ لیتری است بدین صورت که چرخش دیگ دو جهت بوده به این ترتیب که جهت تخلیه و هم زدن مواد، چرخش دیگ را به صورت راست گرد و چپ گرد در می‌آروند همچنین بارگیری مصالح در این دسته از خلاطه‌ها از طریق باکت هیدرولیکی نصب شده روی دستگاه انجام می‌پذیرد،
مشخصات فنی میکسر ۱۰۰۰ لیتری
| ظرفیت دیگ | ۱۰۰۰ لیتر |
| ظرفیت مفید بارگیری | ۹۰۰ لیتر |
| نوع موتور گرداننده | الکتروموتور- بنزینی- دیزل |
| قدرت موتورگرداننده | ۱۳-۱۵ اسب بخار |
| قدرت موتور جهت باکت هیدرولیک | ۷٫۵ اسب بخار |
| مکانیزم گردش دیگ | رولیک لاستیک فشرده |
| سرعت گردش دیگ | ۱۳ دور در دقیقه |
| مکانیزم بارگیری مصالح | باکت هیدرولیکی |
| نحوه جابه جایی دستگاه | دوچرخ- چهار چرخ |
نکات مهم در تعمیر و نگهداری همزن های بتن
- به صورت روزانه و پس از اتمام کار، دستگاه به طور کامل شستشو و تمامی سطوح از بتن پاک شود.
- به دلیل بالا بودن میزان سایش بتن به دلیل سیلیس موجود در آن به صورت دوره‌ای و در بازه‌های زمانی کوتاه باید تمامی اجزایی که در تماس مستقیم یا غیرمستقیم با بتن قرار دارند همچون دیگ، تیغه‌های همزن و دنده‌های درگیر کننده دیگ با موتور چک گردیده و در صورت نیاز تعویض شوند.
- موتور دستگاه هر ۶ ماه یکبار سرویس و چک شود.
- از قطعات اصلی و اورجینال جهت تعمیر و نگهداری دستگاه استفاده شود.
- در مدل‌های دارای باکت به صورت دوره‌ای روغن هیدرولیک تعویض و چک گردد.
- در صورت خراب شدن بتونیرهای دنده دور یک شرکت تولید کننده تنها به همان شرکت مراجعه نمایید، به دلیل آنکه زاویه و عمق دندانه‌های دیگ‌های بتونیر شرکت‌های مختلف با هم فرق داشته و دارای استاندارد خاصی نیست، به همین دلیل با یکدیگر همخوانی نخواهند داشت.