امروزه تغذیه جایگاه خوبی بین مردم پیدا کرده. از این میان اگر می خواهید تغذیه سالمی داشته باشید، علاوه بر سه وعده اصلی از اهمیت میان وعده ها غافل نشوید. میان وعده به خصوص برای کودکان در حال رشد و همچنین ورزشکاران اهمیت ویژه ای دارد.
میوه خشک یا چیپس میوه یکی از تنقلات و خوراکی‌های سالم بشمار می رود که از گذشته به طور سنتی تولید شده است و محبوبیت زیادی داشته و امروزه نیز با وجود انواع دستگاه میوه خشک کن، چیپس‌های میوه متنوعی در بازار وجود دارد.
میوه خشک یا چیپس میوه یکی از تنقلات و خوراکی های سالم بشمار می رود که از گذشته به طور سنتی تولید شده است و محبوبیت زیادی داشته و امروزه نیز با وجود انواع دستگاه میوه خشک کن، چیپس های میوه متنوعی در بازار وجود دارد. در این مقاله نکات قبل از خرید میوه خشک کن را برای شما توضیح می دهیم امیدوارم برای شما مفید باشد.
دستگاه خشک کن چیست؟
در جواب به این سوال که دستگاه خشک کن چیست باید به این موضوع اشاره کنیم که از دیرباز با استفاده از نور آفتاب و سایر روش های سنتی مردم جهان اقدام به خشک کردن محصولات مختلف از جمله انگور، انجیر و آلو می کردند و برای افزایش ماندگاری آنها با کاستن از رطوبت محصول برای فصول خارج از تایم تولید نگهداری می کردند.
امروز هم این پروسه در داخل دستگاه های صنعتی و حرفه ای انجام می شود تا مراحل خشک کردن با سرعت بسیار بالا تر و با حفظ موارد بهداشتی و غذایی انجام شود.
چرا از دستگاه خشک کن میوه استفاده کنیم؟
میوه ها و سبزیجات محصولات کشاورزی هستند که به ویتامین های غنی ، مقادیر زیادی آب و رطوبت و چربی کم معروف هستند. به دلیل رطوبت بیش از حد موجود در آنها ، به ویژه هنگام برداشت ، بسیاری از آنها بین می روند. همچنین میوه ها و سبزیجات از محصولات فصلی هستند و بیشتر در فصل تولید در دسترس هستند.
خشک کردن محصولات به ویژه سبزیجات یکی از قدیمی ترین روش های نگهداری مواد غذایی است که تا کنون شناخته شده است. گرفتن رطوبت محصول به میزان مطلوب به منظور جلوگیری از خراب شدن و حفظ مواد مغذی آنها است. خشک کردن یک فرآیند انتقال حرارت به میزان لازم است.
گرما رطوبت موجود در محصول را معمولاً توسط هوای خارجی تحریک می کند در حالی که رطوبت به شکل بخار از طریق مویرگهای بافت محصول تبخیر می شود. رطوبت نسبی عامل بسیار مهمی در خشک شدن است زیرا ظرفیت نگهداری رطوبت هوای خشک کننده را تعیین می کند.
جدا از قرار دادن محصول در معرض مستقیم نور خورشید (روش سنتی خشک کردن) ، روشهای غیر مستقیم بهتری نسبت به خشک کردن در آفتاب وجود دارد که با مشکلات ناشی از تلفات ، آلودگی ها ، غبارگیری و بیش از حد خشک شدن محصولات رو به رو نمیشود.
خشک کردن میوه ها و سبزیجات با روش های سنتی ممکن است باعث از بین رفتن طعم ، رنگ، سفت شدن بیش از حد شود. همچنین در معرض آلودگی پرندگان ، مگس ها و فضولات حیوانات قرار می گیرد.
چگونگی مکانیزم دستگاه میوه خشک کن
از سال‌ها قبل که طرفداران میوه‌های خشک شده در ایران افزایش یافتند، این دستگاهها نیز به صورت انبوه وارد بازار شدند. مصرف میوه‌های خشک شده آنقدر زیاد شد که برخی از افراد تصمیم گرفتند برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها یک عدد از دستگاه‌های میوه خشک کن را خریداری کنند. این کار باعث شد تا در خشک کردن میوه‌ها به خود کفایی کامل برسند. به طور کلی، دستگاه‌های میوه خشک کن دارای 3 سیستم اصلی تحت عنوان المنت‌های حرارتی، فن، بدنه اصلی و سینی می‌شوند.
در فرایند خشک کردن میوه‌ها ابتدا المنت‌های حرارتی روشن می شود. حرارت به کمک فن به طور یکنواخت درون دستگاه پخش و موجب خشک شدن رطوبت میوه‌ها می‌شود. سپس، این رطوبت از طریق فن ها به خارج دستگاه هدایت می‌شود. اکنون فرایند حرارت‌دهی تا چند ساعت به صورت یکنواخت انجام می‌شود تا میوه‌ها کاملا خشک شوند. اکنون که میوه‌ها خشک شده‌اند، بهتر است به مدت چند ساعت در هوای آزاد قرار داده شوند تا آماده خوردن شوند.
انواع دستگاه خشک کن مواد
انواع دستگاه خشک کن برای محصولات مختلف طراحی و ساخته شده است تا هر کس بنا به امکانات، بودجه بندی و مشخصات محصول خود بتواند بهترین گزینه را از بین تنوع بالایی از دستگاهها انتخاب کرده و به کار بگیرد.
در نظر داشته باشید که برای رسیدن به بهترین نتیجه باید از مشاورین حرفه ای و با تجربه برای انتخاب بهترین دستگاه از بین انواع و اقسام دستگاه های صنعتی خشک کن مشاوره گرفته و کمک بخواهید.
دستگاه خشک کن حرارتی
پایه انواع دستگاه های خشک کن و پرطرفدارترین مدل آن، خشک کن حرارتی است. با توجه به عملکرد ساده تر و هزینه های پایین تر بهترین گزینه برای استفاده های عمومی و تخصصی معمول است.
این دستگاه با تولید حرارت، دمای محصول را افزایش داده و باعث خروج مولکول های آب از بافت محصول می شود و سپس با خارج شدن رطوبت تولید شده توسط دستگاه باعث خشک شدن محصول می شود. در ادامه می خواهیم به نحوه عملکرد دستگاه های خشک کن حرارتی و همینطور معرفی انواع آن پرداخته و اطلاعات اصلی و پایه ای را در این زمینه ارائه دهیم تا هر فرد پس از خواندن این مقاله بتوانند به صورت کلی بهترین دستگاه را برای کسب و کار خود و با توجه به شرایط خود انتخاب نمایید.
نحوه عملکرد دستگاه خشک کن حرارتی
اولین موضوع در باره دستگاه های خشک کن حرارتی نحوه عملکرد آن است که باید در نظر داشته باشید که قسمتهای اصلی و عمده این دستگاه شامل سیستم های تولید حرارت و سیستم گردش هوا (سیرکولاسیون) است که در همکاری با سیستم تخلیه رطوبت می تواند بهترین عملکرد را برای این دستگاه محقق نماید.
بدنه عایق بندی شده دستگاه خشک کن، راندمان آن را افزایش داده و مانع اتلاف حرارت می شود. این در حالی است که سیستم کنترلی هوشمند و پیشرفته آن کنترل قسمتهای مختلف دستگاه را به عهده داشته و امکان به کارگیری قسمت های مختلف با بالاترین راندمان را فراهم کرده است.
انواع خشک کن های حرارتی
هر دستگاه خشک کن حرارتی که بتواند محصول را با روش های مذکور خشک نماید شامل انواع خشک کن های حرارتی است. در ادامه مقاله به توضیح مختصر و کلی درباره انواع دستگاه های خشک کن حرارتی خواهیم پرداخت تا با شناختی که از این موضوع به دست می‌آورید بتوانید تفاوت بین هر از گاه را تشخیص داده و با توجه به محصول شرایط خود بهترین گزینه را انتخاب نمایید.
دستگاه های خشک کن حرارتی آفتابی و یا خورشیدی تا دستگاه های خشک کن حرارتی کانتینیوس و پیوسته گزینه هایی است که پیش رو دارید تا با بی دردسر ترین حالت ممکن به ایده آل ترین محصول ممکن برسید.
دستگاه های خشک کن کابینی
یکی از متداول ترین دستگاه های خشک کن حرارتی برای تولید انواع محصولات دستگاه خشک کن کابینتی است که در ابعاد و اندازه های مختلف مناسب ظرفیت های متفاوت طراحی و ساخته می شود. این دستگاه ها به دو صورت نیمه صنعتی و صنعتی طراحی و ساخته شده و برای کارگاههای کوچک و بزرگ و در کارخانه های مختلف برای تولید محصولات از جمله انواع میوه جات و سبزیجات خشک و سایر محصولات به کار گرفته شود.
دستگاه های خشک کن کابینتی دارای تعداد سیم های مختلف هستند که محصول باید در درون این سینی ها چیده شده و داخل دستگاه قرار داده شود پس از مدتی محصول خشک می‌شود و باید توسط اپراتور و نیروی انسانی از دستگاه خارج شده و از روی سینی ها جمع آوری شود.
کیفیت نسبتا مناسب محصولات تولید شده در این دستگاه ها و همینطور جابجا نشدن محصولات حین خشک شدن، این دستگاه را مناسب تولید محصولاتی مانند میوه جات خشک کرده و همیم امر به توسعه روز افزون این دستگاه ها کمک کرده است.
دستگاه های خشک کن تونلی
دستگاه های خشک کن تونلی مناسب تولید محصولات در تناژهای بالا است. اما باید به این نکته توجه کرد که در اکثر مدل‌های این دستگاه محصول حین خشک شدن جابجا شده و زیر و رو می شود. در نتیجه از این نکته می توان هم به عنوان یک نکته مثبت استفاده کرد که محصولات هم خورده و زیر و رو می‌شوند هم می‌توان به عنوان یک نقطه منفی در بعضی محصولات از آنها اجتناب کرد.
به عنوان مثال اگر می خواهید میوه خشک شده لوکس تولید کنید باید این میوه را بدون بهم ریختگی و با حفظ ظاهر خشک شود در نتیجه دستگاه تونلی طبقاتی مناسب این محصولات نیست. از طرفی اگر میخواهید پیاز خشک با سبزی خشک تولید کنید بهترین گزینه برای شما دستگاه های خشک کن تونلی هستند که می‌تواند با تناژ بسیار بالا این محصولات را خشک کرده و حین خشک کردن آنها را زیر و رو کنند تا یکدست و یکنواختی آنها حفظ شود.
خشک کن های دوار
اگر میخواهید انواع محصولات گران آلی و یا پودر ها را خشک کنید بهترین گزینه برای این کار استفاده از دستگاه های خشک کن های دوار یا روتاری درایر است. خشک کن دوار یا همان روتاری درایر به یک محفظه لوله ای شکل الحاق می شود که محصول از یک طرف وارد آن شده و از طرف دیگر از آن خارج می شود. طی مراحل ورود و خروج محصول از عوارض مشخص و حساب شده ای گذر کرده و در معرض هوای داغ قرار می گیرد.
چرخش محفظه لوله ای شکل که باعث می شود محصول به صورت مداوم زیرو شده و همه جای آن یکدست و یکنواخت خشک شود که این کار توانایی خشک کردن دستگاه را بالا برده و ظرفیت تولیدی آن را افزایش می دهد.
دستگاه خشک کن درام درایر
دستگاه خشک کن درام درایر یکی از مهمترین و تخصصی ترین دستگاه های خشک کن برای تولید محصولات مختلف است. مهمترین محصولات مورد استفاده در دستگاه خشک کن درام درایر مایعات غلیظ، خمیر ها و محصولات خمیری چند فاز است.
در واقع اساس کار این دستگاه به این صورت است که محصول روی یک درام لوله‌ای شکل داغ اضافه شده و با چرخش این لوله که به شدت داغ است رطوبت محصول از آن خارج می شود و در طرف دیگر یک تیغه مخصوص محصول را از روی درام می تراشد و به مخزن مخصوص انتقال می دهد.
مهمترین کاربرد این دستگاه تولید محصولات دارویی، آرایشی بهداشتی و غذای کودک آن است که حساسیت بسیار بالایی دارند و باید در شرایط کاملا حساب شده ای خشک شده و فرآوری شوند.
دستگاه خشک کن خورشیدی
یکی از قدیمی ترین مدل های دستگاه خشک کن محصولات مختلف دستگاه خشک کن خورشیدی و یا آفتابی است که با استفاده از نور خورشید، گرمای مورد نیاز برای خشک کردن محصول را فراهم کرده و طی روز محصول را خشک می نماید.
دستگاه های خورشیدی و آفتابی در ابعاد و اندازه های مختلف و به شکل های مختلف طراحی و ساخته می شوند تا باغداران و افرادی که دسترسی به منابع تولید انرژی دیگر ندارند با کمترین هزینه ممکن محصولات خود را خشک کرده و ماندگاری آنها را افزایش دهند. این موارد سبب می شود محصول خود را با قیمتی بسیار بالاتر و پرسود تر به فروش رسانند.
تجهیز کردن دستگاه های خشک کن آفتابی به ترموستات های اتوماتیک و همینطور سنسورهای رطوبت می تواند کنترل بالایی در حرارت و رطوبت منفذ داشته و کیفیت محصول تولیدی را به شدت افزایش دهد. چرا که کنترل داشتن روی حرارت و رطوبت موجود در محفظه خشک کن مانع تیره شدن و یا کپک زدن محصول در محفظه می شود.
دستگاه خشک کن انجمادی
یکی از تکنولوژیک ترین و پیچیده ترین دستگاه های خشک کن برای محصولات مختلف دستگاه خشک کن انجمادی (فریز درایر) است. این دستگاه با کنترل عواملی که روی فشار و دمای محفظه خشک کن اثر می گذارند باعث می شود محصول رطوبت خود را به شکلی از دست بدهد که بافت آن تاثیر بسیار اندکی گرفته و کیفیت و تازگی محصول حفظ شود.
اتفاقی که در دستگاه های خشک کن انجمادی می‌افتد این است که رطوبت موجود در بافت محصول منجمد شده و به یخ تبدیل می شود و سپس در مدت زمان کوتاه یخ ها موجود تصعید شده و به بخار تبدیل می‌شوند. همین موضوع کمک می کند پروسه سرعت بالایی داشته و همینطور کیفیت بسیار بالای محصولات نیز تضمین می شود.
نقطه ضعف دستگاه های خشک کن انجمادی قیمت بسیار بالای ماشین آلات و همینطور هزینه های بسیار سنگین نگهداری و استفاده کردن از این دستگاه است. همین موضوع باعث می‌شود قیمت تمام شده محصولات تولید شده بسیار بالا بوده و در بعضی موارد امکان رقابت با سایر محصولات در بازار را نداشته باشد. اما نمی توان از این موضوع غافل شد که از این دستگاه می توان برای محصولات بسیار گران قیمت مانند داروها استفاده کرد و سودآوری بسیار خوبی را تجربه کرد.
دستگاه خشک کن افشانی
اگر می خواهید مایعات رقیق و یکدست را خشک نمایید بهترین گزینه برای این کار دستگاه خشک کن افشانی و یا همان اسپری درایر است. دستگاه خشک کن افشانی به این شکل کار می کند که مایع رقیق را توسط نازل های مخصوص در یک محفظه داغ اسپری نموده و در نتیجه محصولی که به ذرات بسیار ریز تبدیل شده است با فروریختن در محفظه خشک کن رطوبت خود را از دست داده، خشک شده و به پودر تبدیل می شوند.
قیمت بالای دستگاه های اسپری درایر و ظرفیت تولید کم آن، از جمله نقاط ضعف این دستگاه است و تولید محصول با کیفیت بسیار بالا و یکدست و یکنواخت و خروجی پودری شکل برای محصول از جمله نقاط قوت آن است.
فاکتورهای مهم برای انتخاب نوع دستگاه خشک کن
اگر بخواهیم فاکتورهای مهم برای انتخاب نوع دستگاه خشک کن را عنوان کنیم باید به موضوعاتی از جمله کیفیت ساخت دستگاه ها اشاره کنیم که بنا به شرکت تولید کننده آن و برند دستگاه می تواند بسیار متنوع و متفاوت باشد. اما نمی توان از این موضوع که کیفیت قطعات مورد استفاده در دستگاه هم می‌تواند در کیفیت دستگاه تاثیر بگذارد غافل شد.
خدمات پس از فروش و گارانتی های ارائه شده توسط شرکت های سازنده یکی دیگر از پارامترهای مهم در انتخاب دستگاه مورد نظر شماست. نوع و روش و میزان مشاوره ای که مشاوران شرکت های مختلف قبل از خرید و پس از خرید به شما ارائه می دهند بسیار مهم است چرا که تضمین کننده انتخاب درست و مناسب شماست. پس از این نکته غافل نشده و سعی در انتخاب شرکت و دستگاهی نمایید که بهترین مشاوران را برای کمک کردن به شما اختصاص داده اند.
نوبت به معرفی قطعات این دستگاه می‌رسد.
- فن ها
فن‌ها وظیفه پخش کردن حرارت به میوه‌ها و خارج کردن رطوبت از دستگاه را برعهده دارند. این ابزار کلیدی‌ترین وظایف دستگاه‌های میوه خشک کن را برعهده دارند. اگر گردش هوا به صورت افقی در دستگاه به جریان باشد، سیستم تهویه باید در انتهای آن قرار بگیرد؛ و اگر گردش هوا به صورت عمودی در دستگاه قرار گیرد سیستم گردش هوا در قسمت بالایی دستگاه قرار خواهد گرفت.
- سینی‌ها
این سینی‌ها وظیفه نگهداری میوه‌ها در دستگاه را برعهده دارند.جنس سینی‌ها از آلومینیوم است . دلیل استفاده از جنس‌های آلوینیومی جلوگیری از چسبیده شدن میوه‌ها به کف سینی می‌باشد.
- حرارت دستگاه
سیستم حرارت که اصلی‌ترین بخش در خشک کردن میوه‌ها محسوب می‌شود که باید میوه‌ها را طوری خشک کنند که هیچ رطوبتی درون آنها باقی نماند؛ به گونه‌ای که اگر میزان حرارت نتواند درون میوه‌ها را خشک کند، هرگز نمی‌توان این فرایند را عمل خشک کردن میوه خطاب کرد. پس در هنگام خرید دستگاه‌های میوه خشک کن حتما به این موضوع توجه کنید تا کلاه سرتان نرود.